دیزل ژنراتور (ژنراتور گازوئیلی) چیست؟ | نکات مهم + عکس دیزل ژنراتور

آیا شما نیز نام دیزل ژنراتور را شنیده اید؟ دیزل ژنراتور در اصل چه بوده و چه کاربردهایی دارد؟ این سوال‌ها همواره ذهن افراد زیادی را به خود مشغول کرده است. در ادامه این مقاله قصد داریم تا به این سوالات پاسخ دهیم و با نحوه کار دیزل ژنراتور آشنا شویم. در واقع منظور از دیزل ژنراتور، ترکیب یک موتور دیزل با ژنراتور الکتریکی برای تولید انرژی الکتریکی می‌باشد که بیشترین کاربرد و مصرف آن، به عنوان جایگزینی برای برق قطع شده در منازل، بیمارستان‌ها، هتل‌ها، فرودگاه‌ها و ... است.
اجزای دیزل ژنراتور از چه بخش‌هایی است و انواع آن کدام‌اند؟ دیزل ژنراتور چقدر عمر می‌کند و میزان مصرف سوخت آن چقدر است؟ در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا علاوه بر به دست آوردن پاسخ این سوالات، اطلاعات بیشتری درباره دیزل ژنراتور به دست آورید.

دیزل ژنراتور چیست؟

دیزل ژنراتور از ترکیب موتور دیزل و ژنراتور الکتریکی بوده و برای تولید انرژی الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در واقع منبعی جایگزین برای تولید ولتاژ برق در منازل، کارخانه‌ها، بیمارستان‌ها و غیره می‌باشد. سوخت مورد استفاده آن، دیزل بوده که با کمک ژنراتور و موتور دیزلی به تولید برق می‌پردازد. این ژنراتورها جریانی پیوسته از نیروی ولتاژ تولید کرده که به همین دلیل به تنظیم نوسانات کمک می‌کنند.

دیزل ژنراتور به چه صورت کار می‌کند؟

دیزل ژنراتور به کمک موتور احتراق داخلی به نام موتور آی سی، انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند. در ابتدا انتقال هوا تا زمان فشرده شدن آن به ژنراتور اتفاق می‌افتد. بعد از تزریق سوخت دیزل، با شروع احتراق ژنراتور راه می‌افتد و شروع به تولید انرژی الکتریکی لازم برای موارد مورد نیاز می‌کند. در واقع دیزل ژنراتور، به تبدیل سوخت دیزل به برق می‌پردازد.

علل نیاز به دیزل ژنراتور

دلایل متعددی وجود دارند که نیاز به ژنراتور را مطرح می‌کنند که در ادامه سه مورد از مهم‌ترین آنها را بیان می‌کنیم:

1. منبع دیگری از برق وجود ندارد.
2. از طرف تامین کننده تجاری، هیچ ظرفیت کافی وجود ندارد.
3. اگر برق پایدار شبکه تجاری قطع شود، باید منبعی جایگزین برای آن وجود داشته باشد.

مزایای انواع دیزل ژنراتور

خرید دیزل ژنراتور در انواع مختلف می‌تواند مزیت‌ها و فواید بسیار موثری به همراه داشته باشد که عبارت‌اند از:

1. مصرف بهینه و پایین انرژي
2. مصرف سوخت کمتر نسبت به موتورهای بنزینی
3. داشتن دوام و کارایی بالا (تقریبا سه برابر موتورهای بنزینی)
4. نگهداری آسان‌تر نسبت به موتورهای بنزینی
5. داشتن قدرت بالا
6. مقرون به صرفه بودن تعمیر آن
7. مقرون به صرفه‌تر بودن گازوئیل در برابر بنزین
8. پایین بودن میزان استهلاک (به دلیل اینکه دارای کاربراتور نمی‌باشند و در نتیجه نیازی به تعویض شمع ندارند.)

اجزای اصلی دیزل ژنراتور

یک دیزل ژنراتور دارای بخش‌ها و اجزای زیر می‌باشد:

1. موتور

   موتور در واقع منبع انرژی مکانیکی ورودی است که اندازه قدرت آن، با توجه به حداکثر توان خروجی ژنراتور می‌باشد. برای انتخاب یک موتور دیزلی خوب باید موارد متعددی مد نظر قرار بگیرند، مواردی از جمله، نوع و نحوه کار موتور، تولید کننده موتور، نحوه نگهداری از موتور روی دیزل ژنراتور و غیره. به طور کلی مهم‌ترین نکات در انتخاب نوع موتور دیزل ژنراتور عبارت‌اند از :
   • نوع سوخت مورد استفاده
   • نوع سوپاپ‌های موتور
     باید گفت که موتور دیزل ژنراتورهایی که سرسوپاپ آنها در سر سیلندر واقع شده است، برتری‌هایی مانند عملیات مکانیزم ساده، طراحی مناسب و جمع و جور، کاربر پسند، تولید سر و صدای بسیار کم، داشتن سطح انتشار پایین و دوام و کیفیت بالاتر می‌باشد.

2. ژنراتور یا دینام

   این بخش از ژنراتور گازوئیلی سبب تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی می‌گردد. ژنراتور دارای قسمت‌های ثابت و متحرک بوده که در محفظه روکشی قرار داده شده اند. این قطعات با هم در ارتباط هستند و سبب حرکت نسبی بین میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی می‌شوند. دینام از استاتور و روتور تشکیل شده است. استاتور جز ثابت بوده که از مجموعه هادی الکتریکی روی هسته آهنی و در سیم پیچ، تشکیل شده است و روتر، جز متحرک است که به تولید یک میدان مغناطیسی دوار می‌پردازد. این میدان مغناطیسی یکی از موارد با القا، توسط آهنربای دائمی و با استفاده از محرک می‌باشد. روش با القا معمولا برای ژنراتورهای بزرگ استفاده می‌شود. آهنربای دائمی در ژنراتورهای کوچک‌تر و روش بعدی، با کمک یک منبع جریان مستقیم است. توجه داشته باشید که در انتخاب دینام در دیزل ژنراتور، باید نکات زیر مد نظر قرار بگیرند:
   • اگر طرح تمام فلزی باشد، در واقع دوام ٰژنراتور تضمین می‌گردد. بدنه پلاستیکی می‌تواند، با گذشت زمان در معرض قطعات متحرک دینام، دچار ساییدگی و یا پارگی شود که این موضوع خطر زیادی دارد.
   • مورد بعدی این است که اگر از جاروبک استفاده شود، تولید برق بهتر و البته نیاز به نگهداری کمتر خواهد بود.

3. سیستم سوخت

   مخزن سوخت دارای ظرفیتی کافی برای روشن نگه داشتن دستگاه می‌باشد. در رابطه با دیزل ژنراتورهای کوچک باید گفت که قسمتی از پایه شاسی بوده و یا بالای قاب نصب شده اند. در قسمت‌های تجاری شاید لازم باشد یک مخزن سوخت خارجی نیز در کنار این محصول احداث شود.

4. رگولاتور ولتاژ

   این بخش وظیفه تنظیم ولتاژ خروجی را دارد.

5. سیستم خنک کننده

   اگر از ژنراتور به صورت مدام استفاده شود، اجزای آن داغ می‌شوند و به همین دلیل لازم است تا از یک سیستم خنک کننده برای کاهش و خروج این گرما استفاده شود. برای اینکار گاهی اوقات از آب کمک گرفته می‌شود. یکی از ماده‌هایی که در کاهش دما بسیار موثر عمل می‌کند، هیدروژن است. روزانه باید سطح مایع خنک کننده مورد بررسی قرار بگیرد. پمپ آب و سیستم خنک کننده دیزل ژنراتور باید حدود هر 600 ساعت و فیلتر هوایی نیز باید هر 2400 ساعت تمیز شوند. این نکته نیز حائز اهمیت است که ژنراتور دیزلی باید در فضایی باز نگهداری گردد.

6. سیستم اگزوز

   دودی که از یک دیزل ژنراتور ساطع می‌گردد، می‌تواند حاوی مواد سمی باشد، بنابراین باید به کمک سیستم مناسبی مدیریت گردد. برای این کار از یک سیستم اگزوز استفاده می‌شود. جنس لوله‌های اگزوز از چدن، فولاد و یا آهن نرم می‌باشد که این لوله‌ها به طور معمول، به اتصال دهنده انعطاف پذیر وصل می‌شوند و انتهای آنها به سمت خارج هدایت می‌شود. در رابطه با سیستم اگزوز شما باید مطمئن شوید که این سیستم به تجهیزاتی متصل نباشد.

7. شاسی

   دیزل ژنراتور یا قابل حمل بوده و یا ثابت می‌باشد. شاسی تمام موارد بالا را در کنار هم نگه می‌دارد.

ماندگاری و عمر دیزل ژنراتورها

ژنراتورها با سرعتی حداکثر 1800 دور کار می‌کنند و با آب خنک می‌گردند، به همین دلیل دارای سطح استاندارد بالاتری نسبت به ژنراتورهایی با دور 3600 دارند که با هوا نیز خنک می‌شوند. می‌توان گفت که اگر در روز تنها 4 ساعت به حالت ورزش دادن از این دستگاه استفاده داشته باشید، نیاز به سرویس اولیه و اساسی آن، حدود 14 سال زمان می‌برد. در رابطه با ساعت سرویس‌های دوره ای روغن و فیلتر های دیزل ژنراتور، می‌توان گفت که بین 150 الی 300 ساعت می‌باشد که البته باید فشار وارد شده به آن را کنترل کرد. اگر در بهترین حالت استاندارد از دیزل ژنراتور استفاده شود، ساعت کار سرویس کلی آن، 50000 ساعت بوده، اما باید بدانید که این زمان‌ها تقریبی هستند و زمان دقیقی برای آنها مشخص نشده است.

موارد مهم در طول عمر و ماندگاری دیزل ژنراتور

یکی از مهم‌ترین مواردی که در میزان بهره وری دیزل ژنراتور اهمیت دارد، نصب صحیح و درست آن می‌باشد. همچنین رعایت کردن اقدامات ایمنی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. توجه داشته باشید که دیزل ژنراتور حتما باید توسط یک متخصص و فرد دارای مهارت نصب گردد تا مانع از بروز مشکلات شود. تمامی اجزای آن نیز، باید کنترل و بررسی شوند و اگر سهل انگاری ایجاد شود، خطراتی از جمله برق گرفتگی، سوختگی ژنراتور و همچنین آتش سوزی دیزل ژنراتور را به دنبال خواهد داشت. تمام موارد زیر در ماندگاری دیزل ژنراتور اهمیت دارند:

• دما و آب و هوای محیط
• نحوه نصب
• اندازه موتور
• در دسترس بودن قطعات
• برخی مشکلات سوختی مانند عدم رسیدم هوای کافی به سوخت

انواع دیزل ژنراتورها بر اساس کاربرد

1. ژنراتور اضطراری (standby)

   

   این نوع ژنراتور، زمانی که برق شهری قطع می‌شود، به طور خودکار به تامین برق می‌پردازد. موارد کاربرد آن، برای تامین برق اضطراری بیمارستان‌ها، ادارات، کارخانجات و ... می‌باشد.

2. مولد پایه (prime)

   

   این نوع مولد می‌تواند برای مراکزی که به طور موقت به برق نیاز دارند مانند اردوگاه‌ها، نمایشگاه‌ها، اکتشاف معادن و غیره، بسیار مناسب باشد.

3. مولد دائم(continuous)

   

   این نوع مولد برای تامین برق سراسری مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اماکنی که از شبکه‌های سراسری برق دور هستند و یا امکان بهره برداری از آن وجود ندارد، مولد دائم انتخاب مناسبی است.

کاربرد دیزل ژنراتور

1. کاربرد دیزل ژنراتور در آسمان

   از اواخر سال 1930، برخی از هواپیماها از موتور دیزلی برای تامین نیروی محرکه در پروانه‌های خود استفاده می‌کردند. هزینه سوخت دیزل بسیار مقرون به صرفه‌تر از بنزین است.

2. کاربرد دیزل ژنراتور در وسایل نقلیه

   بیشتر وسایل نقلیه مانند اتوبوس‌ها، کامیون‌ها، کشتی، قطار، وسایل نقلیه معدن به موتور دیزل وابسته می‌باشند. البته در بسیاری از کشورها، دیزل ژنراتورها برای وسایل نقلیه سبک نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در کشورهایی که نرخ مالیات بر سوخت دیزل، از بنزین ارزان‌تر می‌باشد، محبوبیت بیشتری دارد.

3. کاربرد دیزل ژنراتور روی آب

   سرعت و قدرت موتور دیزل روی آب، بسیار بالا می‌باشد. بزرگترین دیزل ژنراتور در کشتی‌های اقیانوس پیما مورد استفاده قرار می‌گیرند که دارای 15 متر ارتفاع می‌باشند.

4. کاربرد دیزل ژنراتور در بیمارستان

   به طور کلی دیزل ژنراتورهای اضطراری در تمام مراکز بهداشتی و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند تا در زمان‌های وقوع بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله برق بدون نگرانی تامین گردد.

5. کاربرد دیزل ژنراتور در فناوری اطلاعات

   اگر سیستم‌ها و سرورهای ارتباطی از دست بروند، داده‌ها از بین رفته و کار متوقف می‌گردد و کارگران و کارمندان بیکار می‌شوند. همین دلایل بسیار مهم است که حضور دیزل ژنراتورها را محکم‌تر و پر رنگ‌تر می‌کند. در واقع این سیستم‌های مخابراتی هستند که به نوعی پل ارتباطی با سایز نقاط دنیا محسوب می‌شوند. برای مکان‌هایی مانند بانک‌ها و تمامی مراکز فناوری و اطلاعات وجود دیزل ژنراتور برای تامین برق بسیار حیاتی و ضروری می‌باشد.

6. کاربرد دیزل ژنراتور در صنایع و معدن

   وجود موتور دیزل برای استخراج مواد معدنی در تمام دنیا و بهره برداری از منابع طبیعی از جمله شن و ماسه، سنگ آهن، نفت، زغال سنگ و فلزات گرانبها بسیار دارای اهمیت است. می‌توان بیان کرد که حدود 72 درصد از کاربرد موتورهای دیزل، مربوط به بخش معدن می‌باشد.

7. تامین برق اضطراری

   نیروگاه‌های یک کشور جزئی از مهم‌ترین مناطق یک کشور محسوب می‌گردند که با کمک آنها برق شهر تامین می‌شود. نور و انرژی از طریق نیروگاه‌های برق برای تامین برق منازل، بیمارستان‌ها، مدارس، هتل‌ها و بسیاری از اماکن دیگر، ارسال می‌گردد. گاهی اوقات برخی از مشکلات فنی باعث می‌شود تا کمبود برق در شبکه ایجاد شود که به همین دلیل، تامین برق اضطراری الزامی است.

8. نیروگاه دیزلی

   بعضی از نیروگاه‌ها نیاز دارند تا برای تامین برق به طور دائم از دستگاه‌هایی مانند دیزل ژنراتورها که دارای قدرت بسیار بالایی می‌باشند، استفاده کنند و به این نیروگاه‌ها به اصطلاح نیروگاه دیزلی گفته می‌شود. میزان قدرت این نیروگاه‌ها باید در حدی باشد که توانایی تامین برق هزاران خانه را داشته باشد. با توجه به این موضوع در می‌یابیم که خود نیروگاه برق، در رابطه با این موضع از همه مقدم‌تر می‌باشد.

9. میزان مصرف سوخت دیزل ژنراتور

   میزان مصرف سوخت دیزل ژنراتور به موارد و پارامترهای مختلفی بستگی دارد، اما به طور کلی می‌توان گفت که پارامترهای اصلی در این باره مواردی از جمله اندازه دیزل ژنراتور و میزان بار آن می‌باشند. دیزل ژنراتورها معمولا میزان مصرفی بین 190 گرم تا 220 گرم گازوئیل دارند که به ازای هر کیلووات مصرفی در ساعت می‌باشد که البته این میزان با توجه به مواردی مانند درجه حرارات محیط، ارتفاع از سطح دریا، عمر دیزل ژنراتور، رطوبت نسبی محیط و همچنین کیفیت گازوئیل مصرفی متغیر می‌باشد. در صورتی که شما از دیزل ژنراتور 100 کیلوواتی استفاده کنید که 80 کیلووات بار مصرفی روی آن می‌باشد، می‌توان محاسبه کرد که مصرف سوخت در هر ساعت حدود 10 لیتر است.

نکات مهم در نصب و نگهداری دیزل ژنراتور

1. برای اینکه دیزل ژنراتور دارای کاربرد موثر و بهینه ای باشد، بهتر است تا در فواصل مختلف و به صورت منظم چک شود تا اگر به سرویس نیاز داشت، این کار انجام گردد.
2. باید توجه داشته باشید که در حین استفاده از این دستگاه، مانع ایجاد حرارت بیش از اندازه شوید و مراقب آن باشید.
3. توجه داشته باشید که مکان مناسب برای نصب دیزل ژنراتور باید دور از خطر آتش سوزی باشد و ترجیحا بهتر است تا از مناطق مسکونی نیز دور باشد.
4. میزان روغن و آب داخل دیزل باید به طور منظم چک شود.
5. باید فیلتر هوا و روغن نیز چک شود تا اگر لازم بود تمیز شود.

عکس دیزل ژنراتور

سوالات متداول

1. دلیل بهتر بودن دیزل ژنراتورها چیست؟

   با توجه به اینکه امروزه زندگی بشر بسیار توسعه و پیشرفت پیدا کرده است، نیاز به منبع انرژی ای وجود دارد که توانایی ارائه سرمایه بلند مدت و کوتاه مدت به ما را داشته باشد و در واقع ما را به نوعی بیمه کند. به همین دلیل استفاده از ژنراتوری با قیمت مناسب، می‌تواند بسیار مقرون به صرفه و مفید و موثر باشد.

2. تمرین دادن ژنراتور چه مزیت‌هایی دارد؟

   تمرین دادن دیزل ژنراتورها دارای فواید و مزیت‌های بسیاری است که عبارت‌اند از:
   • قطعات موتوری روغن کاری می‌شوند.
   • اکسیداسیون به حداقل می‌رسد.
   • قبل از اینکه سوخت تخریب شود، مصرف می‌گردد.

3. حداکثر توانی که در دیزل ژنراتورها استفاده می‌شود، چقدر است؟

   دیزل ژنراتورها دارای توان بازدهی بین 50 الی 90 درصد توان کلی خود را دارا می‌باشند، اما در شرایط کلی هیچکدام از دستگاه‌ها نمی‌توانند بار بیش از حد را تحمل کنند و در واقع این کار سبب فرسودگی آنها می‌گردد. البته باید گفت اگر ژنراتور زیر بارهای بسیار سبک هم برود، باز هم ایراداتی در این باره وجود خواهد داشت.

4. دیزل ژنراتورها چه کاربردی دارند؟

   کاربرد دیزل ژنراتورها عبارت‌اند از:
   • استفاده در مکان‌هایی مانند بانک‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و غیره
   • جایگزین بودن برای برق، در مکان‌هایی که برق اصلی ندارند.

5. استفاده از دیزل ژنراتورها زیر بار خیلی سبک، چه مشکلاتی را ایجاد می‌کنند؟

   در صورتی که ژنراتور زیر بار کمتر از 30 در صد برود،ممکن است تا تولید انباشت خیس کند. این انباشت رطوبت از نوعی روغن سیاه می‌باشد که از اتصالات اگزوز نشت می‌کند، زیرا حداقل فشار و دما برای موتور ایجاد نشده است. در صورتی که این شرایط ادامه یابد، مشکلات زیر ایجاد خواهد شد:
   • کاهش قدرت
   • ضعیف شدن عملکرد
   • سریع ساییده شدن
   • پرداخت خط سیلندر

6. اصلی‌ترین وظیفه دیزل ژنراتور چیست؟

   تولید برق در توان بالا، برای مناطقی که به نیروگاه‌ها و یا یک واحد ثابت برای تولید برق، دسترسی ندارند، وظیفه اصلی دیزل ژنراتور می‌باشد.